Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Rèino-di-prat
Filipendula ulmaria
Rosaceae
Àutri noum : Rèino-dis-Aup, Flour-dal-bial.
Noms en français : Reine des près, Fausse spirée.
Descripcioun :La rèino-di-prat trachis dins li prado umido de mountagno ounte fai de grando e bèllis enflourejado (brout en pinceloun). Meme en mountagno s'atrovo pas d'en pertout au nostre. Li fueio soun coumpausado de 7 à 9 gros fuioun, aquéli de la rouseto souvènt ié soun plus à la flourido.
Usanço :Li flour e fueio sènton bon fresco. Podon servi pèr faire de tè (fueio) e pèr perfuma li dessèrt, li sauco e li bevèndo. S'atrobo dins la planto d'acide salicilico ço qu'abaisso li fèbre (aspirino). Fueio e flour soun encaro diuretico (fan pissa), vulneràri (pèr sougna li plago), astringènto (contro la fouiro), sudorifico (fan susa)...
Port : Grando erbo
Taio : 50 à 150 cm
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Filipendula
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 0,8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à setèmbbre
Liò : Prado umido
- Prado à rousèu
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Filipendula ulmaria (L.) Maxim., 1879
(= Spiraea ulmaria L., 1753 )